Over voorzichtige bisschoppen en enthousiaste katholieken

Afgelopen week was ik op een training van Catholic Voices. Dat is een project waarbij leken worden getraind om in de media over hun geloof en over de Kerk te spreken. Catholic Voices is overgewaaid uit Engeland, waar het naar aanleiding van het pausbezoek van Benedictus XVI in 2010 is ontstaan. De kerk was toen nog volop verwikkeld in het misbruikschandaal en er was stevige kritiek te horen op het voorgenomen pausbezoek. Het idee is toen ontstaan om leken klaar te stomen om in de media te kunnen praten over de Kerk. Aan de ene kant konden zij zo een positieve getuigenis laten zien van hun geloof en aan de andere kant konden zij antwoorden geven op de kritische vragen die bij het Engelse publiek leefden. Dit was een groot succes en inmiddels is dit project zich steeds verder over de wereld aan het verspreiden. Nu dus ook in Nederland.

Catholic Voices in de media tijdens het pausbezoek van Benedictus XVI in Engeland.
Catholic Voices in de media tijdens het pausbezoek van Benedictus XVI in Engeland.

Zo’n training is nogal intensief. We waren vier dagen van de buitenwereld afgesloten in het Julianaklooster in Heiloo, waar er ontzettend veel nieuwe informatie in onze kleine lekenhersentjes werd gepropt en we genadeloos met vragen over de ‘heikele onderwerpen’ werden bestookt. Gelukkig zat de stemming er goed in. Ik had al snel door dat ik was beland in een klein groepje met fantastische, humorvolle en intelligente mensen. Dat kan ook niet anders, want het waren allemaal katholieken.

Ondanks onze relatieve afzondering, druppelde er gedurende deze dagen heel wat spannend nieuws binnen. We zaten net midden in Vatileaks 2, er verschenen twee boeken over het financiële reilen en zeilen binnen het Vaticaan, en in België werd Mgr. De Kesel benoemd tot aartsbisschop. Maar het nieuws dat iedereen natuurlijk nog het meest bezighield, was dat de paus een interview had gegeven aan de Utrechtse daklozenkrant Straatnieuws. ‘Onze vriend in Rome’, kopte het blad, en iedereen heeft inmiddels de foto’s gezien van straatkrantverkoper Marc, die Franciscus de hand schudt. Prachtige beelden zijn het! We mogen blij zijn met het voorbeeld dat Franciscus geeft. Hij weet mensen te raken en te inspireren door zelf op een charismatische wijze zijn katholieke geloof voor te leven.

Het is dus niet zo vreemd dat heel Nederland op het puntje van zijn stoel zat, toen ook nog eens bleek dat Franciscus open stond voor een bezoek aan ons land. “De deur is niet gesloten, het is niet onmogelijk. En nu Nederland een Argentijnse koningin heeft, wie weet”, reageerde hij desgevraagd. Uiteraard kon de paus onmogelijk nee zeggen, hoewel de kans natuurlijk niet zo groot is dat hij ook daadwerkelijk op korte termijn de landingsbaan op Schiphol komt kussen. Desondanks stond heel katholiek Nederland op zijn kop en begon Máxima uit voorzorg alvast haar welkomstspeech te oefenen voor de spiegel.

Ik las dan ook met enige verbazing in Trouw dat onze bisschoppen hadden gezegd dat de paus welkom is als het ‘wel eens in alle agenda’s past’. Ik begrijp die reactie wel. Kardinaal Eijk had immers zelf ook al eens gepeild bij de paus, maar toen had deze duidelijk laten weten dat hij daar voorlopig geen tijd voor had. Hoewel de bisschoppen het natuurlijk fantastisch zouden vinden als ons kikkerlandje weer eens vereerd wordt met een heus pausbezoek, wilden zij waarschijnlijk enige realiteitszin behouden en waarschuwden zij om niet al te vroeg te gaan juichen. Maar toen ik deze reactie na een paar intensieve dagen mediatraining onder ogen kreeg, vreesde ik dat velen dit toch heel anders zouden interpreteren. Deze vrees bleek niet geheel ongegrond, want ik heb deze week helaas al verschillende mensen op sociale media zien klagen dat de bisschoppen een pausbezoek zouden willen tegenhouden. Dat dit ver van de waarheid ligt, doet er niet toe. Het beeld van een behoudende bisschoppenconferentie die angstvallig een populaire en progressieve paus buiten de deur houdt, spreekt nu eenmaal tot de verbeelding. Mensen geloven liever een spannend verhaal dan een vrij nuchtere realiteit. En deze realiteit is dat niet de agenda van de Nederlandse bisschoppen, maar die van de paus nogal goed gevuld is. Niet dat onze bisschoppen de hele dag stilzitten, maar ze hebben al diverse keren tegen Franciscus gezegd dat hij hier van harte welkom zou zijn.

Uit zeer onbetrouwbare bron weet ik trouwens dat onze bisschoppen iedere tweede donderdag van de maand om acht uur ’s ochtends gezellig bij elkaar gaan zitten om naar mijn column op Radio Maria te luisteren. Onze hooggeëerde monseigneurs spreken elkaar dan gewoon bij de voornaam aan.

“Wil jij ook een koekje bij je koffie, Wim?”

“Stil, Gerard, die jongeheer van Broodje Paap is weer op de radio met zijn boeiende verhalen!”

Zo gaat dat dan. Nu deze hoge heren dus toch aandachtig aan het luisteren zijn, wil ik even van de gelegenheid gebruik maken om hen mijn bescheiden mening te laten horen. We moeten inderdaad niet te vroeg juichen, maar ik denk persoonlijk dat het heel goed zou zijn als Franciscus naar Nederland zou komen. Zoals Mgr. Eijk ongetwijfeld tijdens de gezinssynode heeft ervaren, hebben we een paus die mensen binnen en buiten de Kerk weet te inspireren. Hij kan mensen met hele uiteenlopende meningen aan één tafel krijgen en hen op een broederlijke manier over hele moeilijke onderwerpen laten praten. Een pausbezoek zou dus vooral betekenen: bruggen bouwen, zowel binnen als buiten de Kerk.

Binnen onze kerk zie je dat er de afgelopen decennia door sommigen nogal polariserend wordt gedacht: progressief versus conservatief, links versus rechts, enzovoorts. Het zijn nogal overbodige simplificaties en gelukkig hebben we een paus die dat beeld doorbreekt en laat zien dat we een prachtige leer hebben, die al tweeduizend jaar draait om zaken die alle mensen nauw aan het hart liggen. Door Christus staat daarin de liefde voorop, en mogen we de barmhartigheid ervaren van een God die vele malen groter is dan al onze tekortkomingen, en ons vrijelijk genade schenkt wanneer wij daar deemoedig om vragen. Dat God die macht heeft, voelen alle katholieken op hun klompen aan, maar de kracht van Franciscus is nu juist dat hij ons op dat punt weet te verbroederen. Ik zou de paus dus graag naar Nederland zien komen, want het komt de eenheid vast ten goede.

Daarnaast merk ik ook dat mensen buiten de Kerk geïnteresseerd zijn in wat Franciscus zegt en doet. De daklozenkrant heeft een recordaantal verkopen gehad dankzij hun interview en is nu naar eigen zeggen uit de rode cijfers. Of het nu gaat om armoede, milieu of vluchtelingen: wanneer paus Franciscus spreekt, luisteren mensen en geeft dit een nieuwe impuls aan verstarde discussies. Natuurlijk verwacht ik niet dat Franciscus overal antwoorden op heeft, maar een vriendelijk bezoekje van de Heilige Vader kan alleen maar zorgen voor een frisse wind in een soms wat stug Nederlands klimaat.

Dus, beste bisschoppen, neem gerust nog een kop koffie. Ik begrijp dat jullie voorzichtig willen zijn met het maken van beloften, maar vraag nog een keertje aan de paus of hij niet toch eens naar Nederland wil komen. Het zou goed zijn voor de kerk en voor dit land. En uitgaande van mijn ervaringen bij Catholic Voices, zouden er bij een volgend pausbezoek zeker voldoende leken opstaan die vol overtuiging tegen de pers en tegen hun buren willen zeggen: “Ik ben katholiek, en wel om de volgende redenen …”


Dit artikel is gebaseerd op mijn column in ‘Van Harte Katholiek’ van 12 november 2015 op Radio Maria.

, , , , , , , , , , , , , ,

Jaap de Wit

Jaap is geboren in 1978 in het wonderschone Bergen op Zoom, en thans woonachtig in Gouda. Overdag is hij software engineer en ‘s avonds is hij Rooms-Katholiek. Hoewel hij kort na zijn geboorte al een tijdje katholiek is geweest, was hij jarenlang atheïst. Op een dag in 2010 liep hij per abuis tegen het het ware geloof aan en sindsdien zit hij weer stevig in de kerkbanken. Sinds 2012 is hij enthousiast lid van Koor Padua en sinds 2014 is hij ook acoliet in Gouda.

Alle berichten van Jaap


6 reacties op “Over voorzichtige bisschoppen en enthousiaste katholieken”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *