Hebben protestanten humor?

Enige tijd geleden werd er bij mij aangebeld. Toen ik opendeed, zag ik een keurig geklede man. Daar stond hij dan, gladgeschoren en met een strak kapsel, een belachelijke overbeet en een rond brilletje. Van achter die bril keken licht loensende pretoogjes mij verwonderd aan. Hij had het typische uiterlijk waarvan je zeker weet dat hij ofwel hoog- ofwel zwakbegaafd was, maar niets daartussenin. Kortom, ik zag direct dat hij gereformeerd was.

“Goedendag, meneer Paap. Of mag ik Broodje zeggen?”, zei hij vriendelijk.

“Dat is wel erg vrijpostig voor een grefo, nietwaar?”

“Goed dan, meneer Paap,” ging hij onverstoord verder, “ik ken ook nog een leuk mopje.”

bulderlach
Typisch gereformeerde bulderlach

“Oh, wat leuk!”, riep ik, en maakte aanstalten om de deur dicht te gooien.

“Hoe noem je een dominee die een boek schrijft, waarin hij beweert dat Jezus een mythe is?”, ging hij wederom onverstoord verder.

“Uhm … vertel het eens?”

“KANSELLOOS!”, riep hij enthousiast uit.

Wat volgde was een ongemakkelijke stilte, waarin zijn mondhoeken nerveus trilden – de gereformeerde variant van een bulderlach – en ik ondertussen naarstig op zoek was naar de clou.

“Wel, gefeliciteerd!”, zei ik, en smeet alsnog de deur dicht.

Katholieken beweren vaak dat protestanten geen humor hebben, maar niets is minder waar. Ik moet eerlijk toegeven, dat ik zelf dat vooroordeel ook had toen ik een paar jaar geleden met deze website startte. Maar in de loop van de tijd is mij gebleken dat protestanten soms juist veel meer humor hebben dan katholieken. Ze weten het alleen veel beter te verbergen. Zo heb ik uit goede bron vernomen dat veel protestanten stiekem naar het toilet gaan om daar mopjes te tappen tegen zichzelf. Deze grappen op de wc duiden zij zelf aan met de term ‘spoelbakken’. Ze zullen dit uiteraard ontkennen, maar aangezien een katholiek zoiets niet kan verzinnen, moet het wel waar zijn.

Het zou dus verkeerd zijn om te beweren dat onze christenbroeders en -zusters humorloos zijn. Als er één ding is dat alle protestanten gemeen hebben, dat is het wel dat ze heterogeen zijn. Toch kun je protestanten in twee groepen verdelen. Daarom doen zij dit ook voortdurend. Zo kende ik eens een dominee, die een grapje maakte tijdens zijn preek. De ene helft van de gemeente hield zijn lippen stijf op elkaar, terwijl de andere helft zo hard moest lachen dat zij uit hun kerkverband scheurden.

Hoewel protestanten dus zeker humor hebben, verstaan wij deze vaak niet. De humor van protestanten is namelijk vaak subtieler dan die van katholieken. Dat komt omdat zij de afgelopen eeuwen een rijke, intellectuele traditie hebben ontwikkeld, terwijl katholieken op dat punt een beetje zijn achtergebleven. Natuurlijk hebben wij ook briljante theologen, maar in de protestantse kerk wordt iedereen gedwongen om een briljant theoloog te zijn. De gemiddelde katholiek, daarentegen, hoeft zelf niet echt na te denken, omdat zijn kerk nu eenmaal geleid wordt door de Heilige Geest.

Een ander verschil is dat protestanten meer van zelfspot houden. Het is voor hen misschien wel de meest vertrouwde vorm van humor. Katholieken houden doorgaans alleen van zelfspot wanneer iemand anders het doet. Ook hiervoor is een eenvoudige verklaring. Zelfspot ten aanzien van je geloof, kan soms als geloofskritiek worden opgevat. Protestanten zijn daar niet bang voor. Zelfs al zou dat tot ruzie leiden, in het ergste geval kun je als protestant naar een andere kerk gaan en nog steeds protestant zijn. Voor katholieken ligt dat anders. Als je meent dat je in het huis van God zit, dan ben je gedoemd om daar te blijven en anderen de tent uit te vechten. Wij, katholieken, zijn daar dan ook ontzettend goed in.

Toen ik in 2010 tot de noodlottige ontdekking kwam dat ik echt geen andere religie kon aanhangen dan die van de Rooms-katholieke Kerk, viel me als eerste op dat wij katholieken wonderbaarlijk bedreven zijn in ruzie maken en zinloze haarkloverij. Een goed katholiek heeft ten minste eenmaal in zijn leven iemand verbaal misbruikt over de vraag of je de Summa beter als paperback of in leer gebonden kunt lezen. Om die reden heb ik de eerste twee jaar na mijn bekering het katholieke gedeelte van het internet met religieuze vastberadenheid vermeden. In plaats daarvan las ik interessante christelijke boeken. Uiteraard in leer gebonden en wee de plebejer die iets anders zegt!

Het katholieke gevoel van humor ligt, tenslotte, meer in het mysterieuze en het sacrale. Protestanten vinden het soms een beetje ongemakkelijk wanneer een katholiek kan lachen met Onze Lieve Heer. Voor een protestant neigt dat naar heiligschennis, terwijl katholieken vinden dat je het heilige schendt door het op grote afstand te houden. De katholiek lacht daarom juist graag om dingen die hem zeer dierbaar zijn, maar tegelijkertijd toch ook vreemd en ontastbaar. Het brengt die mooie, mysterieuze zaken zo dichtbij dat het bijna zelfspot wordt. Als een katholiek dus ergens om lacht, dan kan je er bijna de donder op zeggen dat hij juist datgene diep koestert en er graag verbonden mee wilt zijn. Hoewel de vrolijkheid oprecht is, schuilt er voor hem een wereld van verlangen achter iedere grap over God, Maria, het Woord, de sacramenten, en ja, ook over zijn protestantse broeders en zusters.

, , , , , , , , , ,

Jaap de Wit

Jaap is geboren in 1978 in het wonderschone Bergen op Zoom, en thans woonachtig in Gouda. Overdag is hij software engineer en ‘s avonds is hij Rooms-Katholiek. Hoewel hij kort na zijn geboorte al een tijdje katholiek is geweest, was hij jarenlang atheïst. Op een dag in 2010 liep hij per abuis tegen het het ware geloof aan en sindsdien zit hij weer stevig in de kerkbanken. Sinds 2012 is hij enthousiast lid van Koor Padua en sinds 2014 is hij ook acoliet in Gouda.

Alle berichten van Jaap


2 reacties op “Hebben protestanten humor?”

  • Aardig verhaal hoor maar ik begrijp je niet echt. Was het geen jehova’s getuige? Of die humor hebben weet ik niet, maar wel goede hoop. Bij mij kwam er vorige week 1 langs die vroeg ‘wanneer komt er een eind aan het lijden?’. Ik zei natuurlijk aan het eind der tijden, dan hopen wij naar de hemel te gaan. Waarop zij zei: ‘Wij geloven in een hemel op aarde’. Optimistisch toch.

    Dit is verder niet grappig bedoeld, maar een ‘grefo’ die aan de deur komt met een mopje?

    Afijn Jaap, ik wens je verder succes met het niet-bloggen in de vastentijd.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *