Een tijdbom onder de seksuele revolutie

In gesprek met kapelaan Luc Simons

Toen ik me pas bekeerd had tot het christelijke geloof, kwam ik toevallig eens de reeks toespraken tegen van H. paus Johannes Paulus II die bekend staat als de theologie van het lichaam. Al snel raakte ik gefascineerd door de wonderbaarlijke manier waarop deze heilige paus de katholieke seksuele moraal kon uitleggen op een manier die volstrekt nieuw voor me was. Was dit dezelfde paus die in mijn jeugd bekend stond als een man die wel een zeker charisma had, maar er tegelijkertijd nogal strenge regeltjes op nahield over wat allemaal vooral niet mag van de Kerk op het gebied van seksualiteit? Op meesterlijke wijze weefde Johannes Paulus II lastige teksten uit het Nieuwe Testament – over bijvoorbeeld scheiding en overspel – ineen met het scheppingsverhaal uit Genesis. Zo creëerde hij een prachtig beeld van het ideale huwelijk dat de Kerk voor ogen houdt. Een beeld dat je uitdaagt om het na te streven. Ik werd nieuwsgierig naar de rest van zijn toespraken, maar gezien de grote omvang van het werk ben ik er eigenlijk nooit meer aan toegekomen om het in zijn geheel te lezen.

Wat doe je dus als je een paar jaar later door je vriendin wordt uitgenodigd om deel te nemen aan een cursusweekend ‘Theologie van het lichaam’ bij de Birgittinessen in Weert? Dan doe je natuurlijk wat iedere zichzelf respecterende katholiek in zo’n situatie doet: je drinkt net zoveel bier totdat je vergeten bent dat je ‘ja’ hebt gezegd en bidt tot de Heilige Maagd dat je verhinderd zult worden doordat je benen exploderen in een bizar skiongeval. Daarna realiseer je je dat je als katholiek toch nooit gaat skiën en noteer je de cursusdatum lijdzaam in je agenda.

U begrijpt, beste lezers, dat ik niet lang geleden vol frisse tegenzin naar Weert afreisde om mijn kennis over de theologie van het lichaam eens flink bij te spijkeren. Het bleek een waardevol weekend, want behalve een mooie dosis theologische kennis, kwam ook Judith van Hoof spreken over Fertility Care en waren er bovendien interessante ontmoetingen en gesprekken met mede-gelovigen. De cursus zelf werd gegeven door kapelaan Luc Simons, een priester van het bisdom Roermond. Hij werkt momenteel in Weert en is verbonden aan het gezinspastoraat van het bisdom. Toen het weekend ten einde was, ben ik eens met de kapelaan in gesprek gegaan. Uiteraard – zoals het goede katholieken betaamt – onder het genot van een biertje.

Kapelaan Simons tijdens een cursus over de theologie van het lichaam.

U geeft deze cursus op verschillende plaatsen. Hoe is dit zo tot stand gekomen?

In Roermond, de parochie waar ik eerst werkte, hadden we op een gegeven moment met de pastoor afgesproken dat we een paar keer per jaar een geloofscursus zouden gaan geven, omdat mensen vroegen naar geloofsverdieping. Dit was een van de onderwerpen waarvan ik dacht dat het mooi zou zijn om in zo’n cursus te verwerken. Ik was op dat moment erg bezig met het lezen en bestuderen van de catecheses van Johannes Paulus II en ik heb toen geprobeerd om dit te verwerken in een cursus van een vijftal avonden. Dat sloeg erg aan. Men vond het heel fijn. Er waren toen mensen die aan de cursus deel hadden genomen en me vroegen of ik eens naar hen toe zou kunnen komen om de cursus ook in hun omgeving te geven. Toen is het balletje aan het rollen geraakt om van de ene plaats naar de andere te gaan.

En hoe was u daarvoor zelf in aanraking gekomen met de theologie van het lichaam?

Ik kan het niet meer helemaal met zekerheid traceren. Ik heb ooit een inleiding gehoord van een echtpaar bij een gezinsweekend en die spraken over Christopher West en zijn boek, Good News about Sex & Marriage. Dat ben ik toen gaan lezen en ik raakte erg gefascineerd. Toen heb ik een ander boek van hem gekocht, Theology of the Body for Beginners. Ik merkte dat het me erg interesseerde en ben op zoek gegaan naar de oorspronkelijke catecheses. Ik ben begonnen met een Nederlandse vertaling van de eerste drieëntwintig catecheses. Rond die tijd ben ik bij het eerste symposium over de theologie van het lichaam geweest in Gaming, bij Wenen, en daar werd de vertaling in het Engels van Michael Waldstein aangeboden. Die heb ik toen gelezen.

Wat sprak u toen het meest aan in de theologie van het lichaam?

Ik denk het trinitaire uitgangspunt. Dat alles zijn oorsprong vindt – en uiteindelijk ook zijn voltooiing – in de Drie-ene God. Dat paus Johannes Paulus II erg geënt is op de mystiek van Johannes van het Kruis, vind ik heel mooi. En anderzijds de dynamiek en het thema van de zelfgave. Dat is iets waar Johannes Paulus II ook voortdurend in zijn catechese – met name aan jongeren – op terugkwam: dat we geroepen zijn om onbaatzuchtig, zelfgevend te leven. Dat zijn mooie brandpunten in de theologie van het lichaam, vind ik zelf.

Krijgt u tijdens deze cursussen dan ook andere feedback van jongeren dan van mensen die al wat langer getrouwd zijn?

Ja, wat oudere mensen heel vaak aangeven is dat ze het zo mooi vinden en graag gehad zouden hebben dat ze er eerder bekend mee waren geraakt. Ze zouden hun huwelijk dan op een hele andere manier geleefd hebben. Wat ze ook vaak aangeven is dat deze catecheses hen een gereedschapskist verschaffen om beter over de onderwerpen van lichamelijkheid en seksualiteit met hun kinderen in gesprek te kunnen gaan. Jongere mensen vinden het belangrijk om te horen wat het plan van God voor hun leven is. Voor hen is dat nog kennis die ze op dat moment heel concreet in hun eigen leven kunnen integreren.

Johannes Paulus II is in 1979 tijdens de wekelijke audiënties gestart met het uiteenzetten van de theologie van het lichaam en hij heeft dit uitgesmeerd over een periode van vijf jaar. Op welk moment kreeg men in de kerk het besef dat zich hier een heel mooi theologisch werk aan het ontvouwen was?

Dat laatste kan ik niet beantwoorden. De catecheses waren een boek dat hij geschreven had, waarin hij zijn studiewerk en zijn gedachten had neergelegd. Dat boek zou eigenlijk gepubliceerd gaan worden. Toen werd hij tot paus verkozen en omdat hij graag systematisch catechese wilde gaan geven tijdens de woensdag-audiënties, heeft hij dat boek als het ware in mootjes gehakt. De catecheses zijn steeds een stukje uit dat boek. Meestal met een inleiding en soms ook een beetje een uitleiding, dan weer een herhaling van wat er geweest was, enzovoorts. Dat zijn uiteindelijk de catecheses geworden. Achteraf kunnen we zien dat men toentertijd ook nog niet helemaal helder had waar het naar toe ging en welke opbouw erin zat. Je kunt dat ook zien in de oorspronkelijke publicaties in L’Osservatore Romano. Men publiceerde steeds wel de catecheses, maar er stonden nog geen hoofdstukjes, kopjes of paragraafjes boven. Die heeft men eigenlijk naderhand, veel later pas, teruggevonden. Michael Waldstein is dat weer op het spoor gekomen, want naast de publicaties elke week in L’Osservatore Romano zijn er uiteindelijk ook bundels uitgegeven van deze catecheses, waarin de stuctuur aanvankelijk ook nog niet helemaal helder was. Ik denk dus dat men tijdens de catecheses nauwelijks heeft kunnen bevroeden wat voor integraal werk het zou worden.

Johannes Paulus II had het weleens over de ‘cultuur van de dood’ wanneer hij over onze moderne samenleving sprak. Heeft de theologie van het lichaam de kracht om tegengewicht te bieden aan die cultuur?

Ik denk het zeker wel. De kracht van de theologie van het lichaam is dat het vertrekt enerzijds vanuit de Heilige Schrift en dat het de schoonheid en de waardigheid van de menselijke persoon in het licht stelt vanuit de openbaring, terwijl het anderzijds ook veel aandacht heeft voor de menselijke ervaring. Ik merk ook tijdens de cursus dat mensen zich hierdoor heel erg aangesproken voelen, omdat het niet een leer is die wordt opgelegd, maar een leer die het innerlijk aanspreekt.

Maar is er ook voldoende interesse voor die leer? Heeft de theologie van het lichaam het momentum om in onze tijd tegengas te geven?

Nou, George Weigel, de biograaf van Johannes Paulus II, noemt de theologie van het lichaam een tijdbom die in deze eeuw zal gaan ontploffen, en inderdaad de seksuele revolutie van de zestiger en zeventiger jaren weer tot omkeer zal brengen. Ik denk zeker dat het mogelijk is dat dat gaat gebeuren.

Toch krijg ik nog wel eens de indruk dat de theologie van het lichaam nog niet heel erg leeft onder mijn mede-gelovigen. Merkt u dat de belangstelling aan het groeien is?

Je ziet wel dat er een steeds grotere bekendheid komt, met name in Amerika. Christopher West, en een heel aantal mensen die daar werken aan het Theology of the Body Institute, zijn bezig om met name die catecheses bekend te maken aan het grote publiek met behulp van publicaties en Dvd’s. Maar ook door groepen bij elkaar te brengen om die catecheses aan te geven, zoals we ook dit weekend hebben gedaan. Je ziet ook wel dat er in andere landen steeds meer publicaties komen. De boeken van Christopher West worden in allerlei talen vertaald. Wat dat betreft is er wel een verspreiding van de theologie van het lichaam gaande, maar er is nog wel werk aan de winkel.

In welke mate zijn ook priesters zelf bekend met de theologie van het lichaam?

In Amerika nemen een heleboel priesters deel aan conferenties. Maar het zou goed zijn als het ook een plek zou krijgen in de huwelijksmoraal die aan de seminaries aan de priesters wordt onderwezen.

Zouden zij ook baat hebben bij een cursus zoals deze?

Ik denk het zeker, want een deel van de catecheses gaat ook over het celibaat en daarbij speelt de lichamelijkheid ook een belangrijke rol. Dus ook voor priesters – voor hun eigen leven, maar ook voor de verkondiging naar echtparen bij huwelijksvoorbereiding of huwelijksverdieping – is het belangrijke stof.

Denkt u dat de theologie van het lichaam ook nog een rol gaat spelen in de aankomende gezinssynode?

Ik hoop het van harte. Ik denk ook dat je er eigenlijk niet omheen kunt. Het zou vreemd zijn als het niet zo zou zijn.

En buiten de katholieke Kerk? Denkt u dat de theologie van het lichaam ook voor andersgelovigen interessant is?

Jazeker, het zijn niet alleen katholieken die de cursus gevolgd hebben. Protestanten zeggen dat zij zich erg aangesproken voelen door het grote respect voor de Heilige Schrift dat eruit spreekt. Je merkt dat er in protestantse gemeenschappen, maar ook in het algemeen, meer en meer wordt gekeken naar de katholieke Kerk. Er werd altijd gezegd dat die erg star vasthield aan hun standpunt op het vlak van de seksuele moraal. Maar de effecten van de seksuele revolutie, die ook in het verleden al voorspeld zijn door onder andere paus Paulus VI, worden nu dramatisch zichtbaar. Daardoor groeit er steeds meer respect voor de katholieke Kerk, omdat zij op dit vlak hun rug hebben rechtgehouden. Men ziet nu in hoe waardevol onze moraal kan zijn.

Heeft u ook interesse in de cursus over de theologie van het lichaam? Neem dat gerust contact op met de redactie van Broodje Paap.

, , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Jaap de Wit

Jaap is geboren in 1978 in het wonderschone Bergen op Zoom, en thans woonachtig in Gouda. Overdag is hij software engineer en ‘s avonds is hij Rooms-Katholiek. Hoewel hij kort na zijn geboorte al een tijdje katholiek is geweest, was hij jarenlang atheïst. Op een dag in 2010 liep hij per abuis tegen het het ware geloof aan en sindsdien zit hij weer stevig in de kerkbanken. Sinds 2012 is hij enthousiast lid van Koor Padua en sinds 2014 is hij ook acoliet in Gouda.

Alle berichten van Jaap


13 reacties op “Een tijdbom onder de seksuele revolutie”

  • voor de mensen die hongeren naar de inhoud………..het boek van mgr Everard de Jong: En God zag dat het heel goed was, is een echte aanrader. Volgens mij is het nog gewoon verkrijgbaar bij Bol.com. De Jong haalt heel mooi naar boven waarom huwelijk en seksualiteit heilig zijn. Als vader en moeder samen met God schepper van het leven mogen zijn, dan moet de seks ook wel heilig zijn. Zo zou je het kort kunnen zeggen. Het boek van de Jong heeft ons geïnspireerd om onze huwelijksgelofte te vernieuwen….toen we precies 16,5 jaar getrouwd waren (zo’n jubileum was op zich al een aanleiding). We hadden toen wij als jong stel trouwden, geen enkele huwelijkse voorbereiding gehad………we “wisten” dat het een sacrament was en dat we knetter verliefd waren.

    PS: wat een serieus artikel Jaap!

    • Ik kan op mijn tablet jammer genoeg alleen op Siska reageren. Er is een boek van Stefan en Lizette van Aken, met de titel Menselijke liefde in het plan van God. Zelf heb ik het niet gelezen, maar het moet heel goed zijn.

      Ps, ik kwam ergens het woord peddelen tegen in het verhaal van mamajud. Ik dacht dat ik alles wist over de bloemetjes en de bijtjes….

    • Bedankt! Ik wil er wel eens over denken om een meer diepgaande verhandeling over de theologie van het lichaam te schrijven, maar dat zou dan een serie blogs (of boek) moeten worden.

      Het gaat namelijk om de wekelijkse toespraken over een periode van vijf jaar. Ik ben van mening dat ik het onderwerp geen recht kan doen in één enkele blog.

  • Interessant gebracht Jaap, maar ik ben het met Mark eens dat je honger wekt, maar inhoudelijk niets zegt.
    Het zou je sieren als je er inhoudelijk wat meer over durft te zeggen

    • Henk de Wildt schreef:

      Ga gewoon n’s googlen, dan krijg je genoeg hits waar je jaren mee vooruit kan

  • Ik ben het stuk beginnen lezen, omdat ik dacht dat ik er iets zou vernemen over wat die theologie van het lichaam is. Helaas, ik lees enkel dat ze een tijdbom legt onder de seksuele revolutie, dat ze fantastisch is voor het eigen huwelijk en dat de lessen erover ogen openend zijn (zo staat het er wel niet letterlijk). Ook het gesprek met kapelaan Simons maakt mij nog altijd niet wijzer. Ik blijf dus volkomen op mijn honger zitten. Ik zou welhaast in bewondering gaan staan voor het feit dat iemand erin slaagt om een meer dan tienduizend tekens (witjes inbegrepen) te schrijven over een onderwerp zonder ook maar één letter te wijden aan de inhoud, en er een geïnterviewde ertoe weet te brengen om als specialist over dat onderwerp ook niets over de inhoud prijs tee geven. Kortom, ik heb begrepen dat de theologie van het lichaam iets groots is, maar als de auteur niet eens een tip van de sluier oplicht, heb ik er dan ook niets aan. Sorry.

    • Begrijp ik hieruit dat u zich ook wil inschrijven voor een cursus?

      De tip van de sluier is dat het een Bijbelse onderbouwing geeft van de katholieke seksuele moraal. Het is niet de bedoeling van dit stuk om een inhoudelijke theologische verhandeling te geven.

    • Beste meneer van de Voorde, Het is inmiddels meer een half jaar later, maar het is echt een aanrader om deze cursus te volgen en zo ook de mogelijkheid te hebben om met kapelaan Simons in gesprek te komen hierover. Hij legt het heel goed en mooi uit, is heel diepgaand en kan enorm veel uitleggen en vragen beantwoorden. Dan mag de auteur niet inhoudelijk zijn, kapelaan Simons is dat zeker.

  • Ja ja, ik weet het nog goed, het was in…. 2010 dat iemand mij erop attendeerde dat de kerk een leer had! Ik begon meteen te lezen, en via een website die inmiddels reeds lang ter ziele is (faith&family) ontdekte ik dat er mensen zijn die dat niet alleen lezen maar ook ernaar proberen te leven! Toen mijn man op dat moment na 12 jaar besloot over de brug te komen leek het me handig te weten waar we eigenlijk ja tegen zouden zeggen. Inderdaad, dingen die niemand ons ooit verteld had. Goedbewaarde geheimen. Toch leuk om te weten voordat je in het huwelijksbootje stapt. Gelukkig lag dat bootje er voor ons nog hoewel we niet meer de jongsten zijn. Peddelen kunnen we nog wel. Succes verder met jou bootje.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *