“Een nederlaag voor de mensheid”? De wijsheid van de kardinaal

• Mark de Vries
• 29 mei 2015
• Warme broodjes
• 9

Kardinaal Pietro Parolin, Staatssecretaris van het Vaticaan, reageerde recent op het Ierse referendum waarin met een grote meerderheid voor het homohuwelijk werd gestemd, en noemde het een “nederlaag voor de mensheid”. Was dat wel zo slim om te zeggen?

Het referendum was inderdaad een nederlaag voor het christelijke standpunt, als je de hele context tenminste zo eenvoudig kan samenvatten. Vanuit het katholieke oogpunt krijgt hier de aard van het huwelijk een nieuwe definitie, en wordt de belangrijke rol ervan in de opbouw van gezonde maatschappijen verandert. Het wordt teruggebracht tot slechts een wettelijke erkenning dat twee mensen van elkaar houden en bij elkaar willen horen, zonder oog voor hun plichten naar de maatschappij en toekomstige generaties (hierbij moet wel gezegd worden dat diezelfde plichten trouwens ook vaak worden vergeten in huwelijken in het algemeen). De complementariteit van man en vrouw, die ultiem tot uitdrukking komt in het huwelijk, wordt zo onbelangrijk geacht dat het geen plaats heeft binnen het concept huwelijk. In feite wordt er gezegd dat het huwelijk niet alle bepalende kenmerken hoeft te hebben om huwelijk te zijn.

Zoals ik al heb aangegeven kunnen huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht waardevolle kenmerken hebben die we ook in het ware huwelijk zien, zoals liefde en verantwoordelijkheid, maar het mist andere elementen: de openheid naar nieuw leven als een gevolg van de (fysieke en emotionele) liefde van de echtgenoten), en de mogelijkheid tot volledige complementaire liefde die voortkomt uit hun identiteit als man en vrouw (dat meer is dan een fysiek kenmerk).

Vele critici zullen zeggen dat veel heteroseksuele huwelijken net zo gesloten zijn voor leven en vervulling, en daar hebben ze gelijk in. Echtgenoten hebben een verplichtingen om elkaar lief te hebben en voor elkaar te zorgen, en hun kinderen in diezelfde liefde en zorg op te voeden, en als ze dat niet kunnen opbrengen, om welke reden dan ook, dan wordt het huwelijk een schijnvertoning dat niet kan zijn waartoe het geroepen is.

Over de wijsheid van de uitspraak “een nederlaag voor de mensheid” valt te discussiëren. Ik ben niet erg dol op te dramatische reacties op iedere tegenslag, maar omdat de mensheid bestaat uit mannen en vrouwen die geroepen zijn om in elkaar vervulling te vinden en zo bij te dragen aan de mensheid als geheel (het huwelijk is er immers niet alleen voor de echtgenoten), kan ik de kardinaal wel begrijpen.

Maar is het daarom verstandig om deze woorden in het publiek debat te gebruiken? Dat denk ik niet. Hoewel Kardinaal Parolin geen blaam treft voor zijn duidelijkheid, worden zijn woorden wel heel gemakkelijk verdraaid, verkeerd begrepen, uit hun context gehaald en als niets meer dan een botte aanval neergezet. Kardinaal Parolin heeft er gelijk in dat hij het met het stemresultaat oneens is, maar ik heb al meteen gezien dat zijn woorden werden gebruikt om hem lijnrecht tegenover Paus Franciscus te zetten, die over dit onderwerp ook meer dan eens verkeerd geciteerd en begrepen is. De kardinaal heeft ook gezegd dat het resultaat van het referendum voor de Kerk een uitnodiging moet zijn om meer te doen op het gebied van evangelisatie, en dat is zeker waar. Wil de Kerk begrepen worden, dan moet zij zich verstaanbaar maken. Krantenkoppen hebben hun nut, maar niet als ze niet uitnodigen tot verder lezen. Elke discussie over dit onderwerp moet er of vanuit gaan dat de lezer kennis heeft van de katholieke leer, of deze uitleggen.

Ik denk trouwens dat er in deze discussie één ding vergeten wordt: dat het vasthouden aan de traditionele definitie van het huwelijk op geen enkele wijze een uitnodiging tot discriminatie is. Wat betreft gelijke rechten op werk, inkomen, geld, huisvesting en andere kansen, kan seksuele voorkeur nooit een reden zijn om mensen iets te ontzeggen. Zelfs wanneer twee mensen van hetzelfde geslacht besluiten hun leven te delen, moeten we hun gelijkwaardigheid steunen. We zijn het er wellicht niet mee eens, maar het is niet aan ons om hen fundamentele sociale rechten en kansen te ontzeggen. Maar ook de maatschappij als geheel heeft, evenals kinderen, haar rechten en kansen. Maar het huwelijk is meer dan rechten en kansen. Het is de van God gegeven manier waarop mannen en vrouwen elkaar en zichzelf vinden en waarin kinderen het thuis en de basis vinden waarin zij moeten opgroeien.

Uiteindelijk moet elke discussie over onderwerpen als deze op basis van de rede gevoerd worden, juist omdat het sterke emotionele bijklanken heeft voor velen. We moeten de emotie erkennen en begrijpen, maar ook weten dat emotie alleen niet tot begrip, oplossing of de wil om te leren en groeien kan leiden.

Dit stuk is ook in het Engels te lezen op In Caelo et in Terra.